فرمانروایان ماد

فرمانروایان ماد

مادها که نیاکان کردها محسوب می‌شوند در آغاز قرن هفتم قبل از میلاد دولت ماد را تشکیل داده‌اند و بیشتر مورخین و خاورشناسان بر این عقیده‌اند که مادها کرد هستند چنانکه سیرولسن مادها را کرد و آری می‌داند و بازیل نیکیتین می‌گوید: مادها از نژاد کردند و پروفسور سایس هم می‌گوید: قوم ماد عشایر کرد بوده‌اند و حسن پیرنیا مشیرالدوله هم می‌نویسد: ریشه قوم کرد امروزی مادها است و اکنون کسی در کرد بودن مادها تردیدی ندارد و محقق است مادها کرد و ایرانی بوده‌اند و مادها در زاگروس یا کردستان حکومت کرده‌اند و پایتخت آنان شخر همدان یا اکباتان بوده و در باب فرمانروایان ماد و سنین فرمانروایی آنان بین مورخین اختلافات مهمی دیده می‌شود و چون نوشته‌های هرودوت بیشتر مورد اعتماد محققین است از این رو تاریخ ماد را موافق نوشته‌های او و الواح آشوری و بابلی می‌نگاریم و فرمانروایان ماد که چهار تن بوده‌اند از سال ۷۰۸ تا ۵۵۰ قبل از میلاد فرمانروایی کرده‌اند که اینک درباره آنها به بحث می‌پردازیم:

دیااکو (۷۰۸ تا ۶۵۵ قبل از میلاد)

دیااکو پسر فرورتیش که از مردم ماد بود به کار کشاورزی و دامداری مشغول بود و در ده می‌زیست و او به سبب کفایت و عدالت‌خواهی طرف رجوع عامه مردم شد و مردم محاکمات خود را نزد او می‌بردند و پس از چندی از کارش کناره‌گیری کرد و این باعث شد که دزدی و راهزنی در میان مردم گسترش یابد و پس از آن مردم به فکر انتخاب کدخدایی افتادند که چون دیااکو را مردی عاقل و باکفایت دیدند او را به عنوان کدخدایی خود برگزیدند و او پس از آن شهر همدان را که در آندم اکباتان خوانده می‌شد و پارس‌ها به آن هگمتانه یعنی محل اجتماع می‌گفتند و به پایتخت خود برگزید و هفت دیوار دور آن کشید که هریک از این دیوارها یر آن مشرف بود و نام همدان در سنگ‌نوشته تیگلات پیلسر اول (۱۱۱۵ تا ۱۱۰۰ قبل از میلاد) آمدانه amadana ذکر شده و هرودوت آنرا اکباتان akbatan نوشته و دیااکو پس از آن با داد و عدل با مردم رفتار کرد و مردم در زمان او در رفاه و آسایش بودند و او سرانجام به سال ۶۵۵ قبل از میلاد درگذشت.

فرورتیش (۶۵۵ تا ۶۳۳ قبل از میلاد)

فرورتیش پسر دیااکو پس از فوت پدرش به سال ۶۵۵ قبل از میلاد بر تخت نشست و او ابتدا سیاست پدرش را تعقیب کرد و هر سال به آشور باج پرداخت می‌کرد و از آنان اطاعت می‌نمود و پس از مدتی سپاهی فراهم آورد و سرزمین پارس را گرفت و سپس ناحیه‌هایی را تصرف کرد و ضمیمه قلمرو خود نمود و در سال ۶۴۵ قبل از میلاد آشوربانیپال (۶۶۹ تا ۶۲۶ قبل از میلاد) که از جنگ با ایلام فراغت یافته بود و به تعمیر معبد اشتغال ورزید و پس از آن به عیش و نوش پرداخت و فرورتیش فرصت را غنیمت شمرد و با لشکری به آشور حمله کرد اما غافل از اینکه قوای ماد هنوز آن‌قدر ورزیده نبود تا بتواند با آشوری‌ها بجنگد و این بود در این حمله شکست خورد و خود نیز به سال ۶۳۳ قبل از میلاد در این جنگ به قتل رسد. 

هووخ‌شتر (۶۳۳ تا ۵۸۴ قبل از میلاد)

هووخ‌شتر پسر فرورتیش پس از کشته شدن پدرش به سال ۶۳۳ قبل از میلاد به حکومت ماد رسید و او در آغاز توجه خود را قبل از هرچیز به سپاه ماد معطوف داشت زیرا تجربه تلخ پدرش برایش درسی شده بود و این بود که لشکری به اسلوب آشوری‌ها آراست و پیاده‌نظام مسلح به تیر و کمان و شمشیر شد و سواره‌نظام تیراندازان ماهری بودند که به اسب‌سواری و تیراندازی و قیقاج زدن عادت کرده بودند و پس از مدتی به سرزمین آشور حمله کرد و نینوا پایتخت آشوری‌ها را محاصره کرد و در همان موقع سکاها به سرزمین ماد یورش برده بودند و شهرها را به باد قتل و غارت گرفته بودند و هووخ‌شتر ناچار دست از محاصره نینوا برداشت و به جنگ سکاها پرداخت و چون از جنگ با آنها نتیجه‌ای نگرفت به حیله‌ای متوسل شد و آنان را به مهمانی دعوت کرد و آنها را مست نمود و سپس همه را از دم تیغ گذرانید و دوباره با سپاهش به طرف آشور حرکت کرد و نینوا را برای بار دوم محاصره نمود و به کمک پادشاه بابل، نینوا را به سال ۶۱۲ قبل از میلاد گرفت و سرانجام کشور آشور را میان دو دولت ماد و بابل قسمت کرد و هووخ‌شتر پس از انقراض دولت آشور به کشور لیدی حمله برد و در نتیجه میانجی‌گری بخت‌النصر پادشاه بابل از تصرف کشور لیدی صرف‌نظر کرد و فقط بخشی از نواحی مشرق این کشور را تا سواحل رود هالیس متصرف شد و حدود دولت ماد در زمان هووخ‌شتر از مشرق و شمال‌شرقی به شهرهای مرکزی ایران و سواحل دریای مازندران و رود جیحون و از جنوب تا پارس و خوزستان و کشور بابل و از شمال به ارمنستان رسید و او سرانجام به سال ۵۸۴ قبل از میلاد بدرود حیات گفت.

 

اژدیهاک (۵۸۴ تا ۵۵۰ قبل از میلاد)

اژدیهاک پسر هووخ‌شتر پس از فوت پدرش به سال ۵۸۴ قبل از میلاد فرمانروای ماد شد و او خواست به جهانگیری‌های پدرش ادامه دهد اما دریافت دولت بابل و لیدی که با آنها دوست بود مانع این کارند و این بود که بیشتر اوقات را به عیش و نوش گذراند و در این ایام کوروش هخامنشی با سپاهی گران از پارس برخاست و به جنگ اژدیهاک رو آورد و سرانجام بر وی غلبه یافت و بساط دولت ماد را به سال ۵۵۰ قبل از میلاد برچید.

 دریافت فایل این مطلب به صورت فایل پی دی اف

منبع مطلب: کتاب تاریخ کرد و کردستان نوشته دکتر صدیق صفی‌زاده (بوره‌که‌یی) چاپ اول بهار سال ۱۳۷۸

هرگونه کپی‌برداری از مطالب این وبلاگ با ذکر نام وبلاگ به عنوان وبلاگ منتشر کننده آزاد است، در غیر این صورت متخلفین به مراجع قانونی معرفی خواهند شد.