چطور میتوانید شفقهای شمالی را ببینید؟
سایت منتشر کننده مطلب: وبلاگ همه‌چیز
ترجمه: سوران زوراسنا
شفقهای شمالی برای هزاران سال انسان را به خود مجذوب کرده است. در واقع، در مدتها قبل در اساطیر بسیاری از فرهنگها، از جمله اسکیموها، کری‌های شمالی (Northern Cree) و نورس‌های باستان، وجود داشته است. آنها همچنین یک منبعی از شگفتیها برای رومیان و یونانیان باستان بوده‌اند، و به عنوان نشانه‌ای از طرف خدا از جانب اروپای قرون وسطی تلقی می‌شد.
با تشکر از تولد نجوم جدید، ما اکنون می‌دانیم که چه چیزی باعث بوجود آمدن شفق شمالی و همتای جنوبی آن، شفق جنوبی شده است. با این وجود، آنها هنوز هم مبحثی با جذبه زیاد، تحقیقات علمی، و جاذبه توریستی فراوان هستند. برای کسانیکه در عرض جغرافیایی 60 درجه زندگی می‌کنند، این نور خارق‌العاده رویدادی منظم را نشان می‌دهد.
علل
شفق شمالی (و جنوبی) بواسطه اندرکنش میان ذرات پر انرژی خوشید و میدان مغناطیسی زمین بوجود می‌آید. خطوط میدان نامرئی مگنوتوسفر زمین از قطب مغناطیسی شمالی زمین به طرف قطب مغناطیسی جنوبی زمین است. زمانیکه ذرات باردار به میدان مغناطیسی می‌رسند، منحرف می‌شوند، و سبب ایجاد یک توده کمانی شکل (Bow Shock) در اطراف زمین می‌شوند.
با این حال میدان مغناطیسی زمین در قطبین ضعیف‌تر است، و بنابراین تعدادی از ذرات توانایی ورود به اتومسفر زمین را دارند و با ذرات گاز در این نواحی برخورد می‌کنند. این برخوردها نوری را ساطع می‌کند که ما آن را به صورت رقصی از امواج کم‌نور و با رنگ زرد مایل به سبز مشاهده می‌کنیم.
تغییرات در رنگ به سبب نوع ذرات گازی در هنگام برخورد است. معمولا زرد مایل به سبز بوسیله مولکولهای اکسیژن که در حدود 100 کیلومتر (60 مایل) بالای زمین قرار دارند، بوجود می‌ید، در حالیکه، اکسیژن‌های در ارتفاعهای بالاتر – در ارتفاعهای بیش از 320 کیلومتر (200 مایل) – تولیده شفقهای تماما قرمز رنگی می‌کنند. ضمنا، اندرکنش میان ذرات باردار و نیتروژن باعث ایجاد شفقی به رنگ آبی یا قرمز متمایل به ارغوانی می‌شود.
گوناگونی
قابلیت دیدن شفقهای شمالی (و جنوبی) به بسیاری از عوامل، که بسیار شبیه به انواع مختلفی از فعالیتهای هواشناسی است، بستگی دارد. هرچند که آنها در بسیاری از مناطق شمالی و جنوبی زمین قابل مشاهده هستند، مواردی در گذشته وجود داشته است که در مکانهای نزدیک خط استوا همانند مکزیک این شفقها قابل مشاهده بوده‌اند.
در مناطقی همانند آلاسکا، کانادای شمالی، نروژ و سیبری، شفقهای شمالی اغلب در هر شبی از هفته در فصل زمستان دیده می‌شوند. هرچند که آنها در تمامی طول سال اتفاق می‌افتند، فقط زمانی قابل مشاهده هستند که آسمان نسبتا تاریک باشد. از اینرو آنها در جاهاییکه طول شب بیشتر است قابل تشخیصتر هستند.
به دلیل وابستگی به باد خورشیدی، شفقها در دوره اوج فعالیت چرخه خورشیدی، فراوان‌ترند. این چرخه 11 سال طول می‌کشد، و با افزایش و کاهش لکه‌های روی سطح خورشید مشخص می‌شود. بیشترین تعداد لکه‌های خورشیدی در یک چرخه خورشیدی مشخص به عنوان "حداکثر خورشیدی"، و کمترین تعداد به عنوان "حداقل خورشیدی" شناخته می‌شوند.
یک حداکثر خورشیدی همچنین با نواحی درخشان ظاهر شده در تاج خورشید که از لکه‌های پایینتر نشأت می‌گیرند، مطابقت دارد. دانشمندان این مناطق فعال را از آنجا که اغلب منشأ فوران در خورشید، همانند شعله‌های خورشیدی یا فورانهای جرمی تاج هستند، دنبال می‌کنند. آخرین حداقل خورشیدی در سال 2008 رخ داده است. در ژانویه سال 2010، سطح خورشید شروع به افزایش فعالیت کرد، که با آزاد کردن مقدار کمی از شعله نوع M (M-class flare) شروع شد. خورشید به فعالیت بیشتر ادامه داد، و در تابستان سال 2013 به حداکثر خورشیدی خود رسید.
مکانهایی برای مشاهده
مکان ایده‌آل برای مشاهده شفق شمالی بطور طبیعی در مناطق شمالی با عرض 60 درجه وجود دارد. این مناطق شامل شمال کانادا، گرینلند، ایسلند، اسکاندیناوی، آلاسکا، و شمال روسیه می‌باشند. بسیاری از وبسایتهای سازمانهای محیط‌زیستی به ردیابی شرایط مشاهده مطلوب اختصاص داده شده‌اند.
برای نمونه، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه Fairbanks آلاسکا از پیش‌بینی وقوع شفق حمایت می‌کند. این سایت بطور منظم برای اطلاع ساکنین از دانستن زمان فعالیت زیاد شفق، و چگونگی امتداد یافتن آن به سمت جنوب، بروزرسانی می‌شود. معمولا، ساکنینی که در مرکز و شمال آلاسکا زندگی می‌کنند (از Fairbanks تا Barrow) نسبت به کسانیکه در جنوب (از Anchorage تا Juneau) زندگی می‌کنند، شانس بیشتری دارند.
در شمال کانادا، شفقهای قطبی اغلب در یوکان، مناطق شمال‌غربی، نوناووت، و شمال کبک مشاهده می‌شوند. با این حال، گاهی اوقات در مکانهایی شبیه به Dawson Creek, BC؛ Fort McMurry, Alberta؛ Northern Saskatchewan و شهر Moose ساخته شده بوسیله James Bay در اونتاریو، نیز دیده می‌شوند. برای کسب اطلاعات مجله جغرافیایی کانادایی "شفقهای شمالی در کانادا" را چک نمایید. آژانس ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) از طریق مرکز فضایی پیش‌بینی آب و هوا، 30 دقیقه از پیش‌بینی شفقها را انجام می‌دهد. و پس از آن یک هشدار شفق قطبی وجود دارد، یک نرم‌افزار اندروید که به شما اجازه بروزرسانیها منظم برای مکانها و زمانهایی که شفق قابل رؤیت است را می‌دهد.
درک علت علمی شفقها از هیبت و شگفت‌انگیزی الهام‌آور آنها کم نکرده است. هر سال، تعداد بیشماری از مردم مبادرت به سفر به جاهایی می‌کنند که شفق در آنجا دیده می‌شود. و برای کسانیکه در ISS خدمت می‌کنند، بهترین مکان است.
برای مشاهده متن اصلی برروی - مشاهده متن اصلی - کلیک نمایید.
سایت منتشر کننده مطلب: وبلاگ همه‌چیز
ترجمه: سوران زوراسنا
